Türkiye’de otomobil üretiminde 2021’de yüzde 5 olan enerji maliyeti, elektrik ve doğalgaza gelen son zamlarla yüzde 15’e kadar çıktı. Yerli üreticiler, artan maliyetlerin birkaç ay içerisinde araç fiyatlarına yansıtılmasının kaçınılmaz olduğunu söylüyor.
Otomotiv sektöründe sorunlar katlanarak büyüyor. EPDK’nın sanayide kullanılan elektriğe yüzde 50,8, BOTAŞ’ın sanayide kullanılan doğalgaza yüzde 49,5 zam açıklaması, üreticiyi zora soktu. Son yapılan zamlarla otomotiv üretiminde enerji maliyeti yüzde 15’e kadar çıktı. Sektör yetkilileri, artan maliyetlerin birkaç ay içerisinde araç fiyatlarına yansıtılmasının kaçınılmaz olduğunu belirterek, ithal araçlara yönelik fiyat avantajında da makasın daralacağını vurguluyor. Yapılan yüksek zammın ihracatta da pazar kaybettirecek boyutta olduğu dile getiriliyor.
“Rekabete olumsuz yansıyacak”
Enerji zamlarının otomotiv sektörüne etkisini değerlendiren Toyota Otomotiv Türkiye CEO’su Erdoğan Şahin, “Üretim maliyetimiz içinde geçen yıl yüzde 5’ken, bu yıl yüzde 10 seviyelerine çıkan enerji maliyetinin yükünü kendi iç mekanizmalarımızla dengeleyebilmek adına çeşitli önlemler almışken, yeni zamlarla bu oran yüzde 15’e ulaştı. Bu artışı absorbe edebilmek için daha fazla ne yapabileceğimizi ilgili bölümlerimizle değerlendiriyoruz. İhracatta da iç piyasada da rekabet gücümüzün oldukça etkileneceğini düşünüyorum” yorumunda bulundu.
“En az iki ay içinde fiyata yansır”
Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız Hyundai yetkilileri de enerji zamlarının birkaç ay içerisinde fiyatlara yansıtılmasının kaçınılmaz olduğunu ifade ederek, “Çünkü birim maliyeti üzerinden kâr dengesi de göz önünde olduğundan mutlaka fiyatlarda değişkenlik oluyor. Özellikle iç pazar daha çok etkileniyor. İhracatta eşit şartlarda fiyat politikası gözetildiğinden tüm markalarda benzer fiyatlandırma yapılıyor. İhracat genellikle Euro üzerinden olduğundan iç pazara nazaran sanayideki artışın etkileri daha düşük. Ama yurt dışına da zamlı gidiyor” açıklamasını yaptı. Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşının etkisiyle tüm dünyada artan sanayi üretim maliyetleri, otomobil fiyatlarını yukarı çekmeye devam ediyor. Türkiye’de ise fiyatlar kurdaki yükseliş ve vergi sistemine bağlı olarak çok daha hızlı yükseliyor. Sadece son iki yılda Türkiye’de otomobil fiyatları yüzde 200’ün üzerinde arttı. Şimdi ise kur ve enflasyondan bağımsız olarak sadece son yapılan enerji zammından kaynaklı yeni fiyat artışları yolda. Bu durum artan fiyatlar ve krediye erişimde yaşanan zorluklar nedeniyle ağustos ayında yüzde 17 daralma yaşayan otomotiv pazarında, talebi daha da baskılayacak.
‘Sanayiciye özel enerji tarifesi’ isteniyor
Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) Başkanı Baran Çelik, sanayiye yapılan enerji zamlarının ihracatta pazar kaybettirecek boyutta olduğunu vurgulayarak, “Maalesef enerji zamları nedeniyle sanayide keyifler kaçtı. İhracatta rekabetçiliğimizi kaybetmemize ve dolayısıyla pazar kaybetmemize sebep olacak boyutlarda bir zam yapıldı. İhracata özel enerji tarifelerinde destek mekanizması oluşturulmalı” şeklinde konuştu.
Tedarikçiye faturası daha ağır olacak
Ticari araç üreticisi Anadolu Isuzu’nun Genel Müdürü Tuğrul Arıkan, enerji zamlarının tedarik sanayisine etkisinin daha fazla olacağını belirterek, şu bilgileri verdi: “Ticari araç açısından iki taraflı bakmak lazım. Birincisi; tesislerimizde kullandığımız enerjinin 1-2 yıl öncesine kadar toplam maliyet içindeki payını yüzdelerle ifade etmezken artık yüzdeleri konuşuyoruz ve önemli bir kalem oldu. İkincisi ve daha önemlisi; tedarikçilerimizin maliyetlerinde enerji önemli bir yer tutuyor. Bazılarında toplam maliyetleri içindeki payı yüzde 30-40’ları buluyor. Kendi tükettiğimiz enerji dışında, buradan da çok olumsuz etkileneceğiz. Özetle maliyetlerimize çok önemli bir etkisi olacak.”
Aysel YÜCEL – DÜNYA
