Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan hareketle hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu, fiyatlarını, arz ve talep dengesini; araç sınıflarına, yaş gruplarına ve yakıt türlerine göre analiz eden ‘’Otomobil Piyasası Görünümü’’ raporunda son dönemde otomobil piyasasında yaşanan değişimler incelendi.
Rapora göre Nisan ayında otomobil talep endeksi Mart’a kıyasla yüzde 12, geçen yılın Nisan ayına kıyasla ise yüzde 28,6 azalmıştır. Otomobil piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlenen satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı 2,6 puan azalarak yüzde 17,1 olmuştur. Bu göstergenin detayları incelendiğinde hem ilan sayısının hem de satılan otomobil sayısının azaldığı göze çarpıyor. Otomobil piyasasında bir diğer canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık otomobil ilanlarının ne kadar süre yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” geçen aya kıyasla 2 gün uzayarak 24,5 gün oldu.
Reel satış fiyatları düşmeye devam ediyor
Enflasyondan arındırıldığında otomobil ortalama reel fiyatının 10 aydır düştüğü görülüyor (Şekil 1-alt panel). Reel fiyat endeksi Mart’a kıyasla yüzde 2,1 azalarak 179,9 olmuştur. Reel fiyatlardaki yıllık artış oranı da düşmektedir (Şekil 1-üst panel). Mayıs’ta yüzde 47,9’a ulaşan artış oranı takip eden aylarda sürekli azalarak Nisan’da yüzde -27,4’e gerilemiştir.
Şekil 1: Ortalama otomobil reel fiyatı (2020 Ocak=100) (Alt panel), ortalama otomobil reel fiyatının yıllık değişimi (%) (Üst panel)
Ortalama otomobil fiyatında ılımlı artış
Ortalama otomobil fiyatları bir miktar yükselmiştir (Şekil 2). Mart’ta 859 bin 35 TL olan ortalama otomobil fiyatı Nisan’da 867 bin 813 TL olmuştur (Şekil 2 -Alt panel). Ancak otomobil fiyatlarındaki yıllık değişim oranındaki düşüş devam etmektedir. Mart’ta yüzde 31,8 olan yıllık artış oranı Nisan’da yüzde 23,3’e gerilemiştir (Şekil 2- Üst panel).
Şekil 2: Ortalama otomobil fiyatı (TL) (Alt panel), ortalama fiyatının yıllık değişimi (%) (Üst panel)
Otomobil talep endeksi önceki beş ayın aksine uzun süren bayram tatili nedeniyle nisanda azalmıştır. 2024 Nisan’da talep endeksi önceki aya kıyasla yüzde 12 azalarak 93,4 olmuştur. Benzer şekilde, talep endeksi bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 28,6 düşüktür. (Şekil 3)
Şekil 3: Talep göstergesi (2020 Ocak=100)
Hem otomobil arzı hem de satılan otomobil sayısı azaldı
Satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı bir önceki aya kıyasla 2,6 puan azalarak yüzde 17,1 olmuştur. Bu azalışın arka planı incelendiğinde satılık otomobil ilan sayısının yüzde 4,9; satılan otomobil sayısının ise yüzde 17,5 azaldığı görülmekte ve bu azalışta bayram tatilinin etkili olduğu düşünülmektedir. (Şekil 4)
Şekil 4: Satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranı (%) (Alt panel), satılan ve satılık otomobil sayısı (Üst panel)
Otomobil piyasasının bir diğer canlılık göstergesi olan kapatılan ilan yaşı geçen iki ayın aksine yükselmiştir. 2024 Nisan verilerine göre kapatılan ilan yaşı bir önceki aya kıyasla 2 gün uzayarak 24,5 gün olmuştur. (Şekil 5)
Şekil 5: Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı (Gün)
